PMMA. Zastosowanie, właściwości oraz obróbka

Ciężko wyobrazić sobie współczesność bez szeroko wykorzystywanego PMMA. Choć jest powszechnie stosowanym tworzywem w wielu dziedzinach, mało kto zdaje sobie sprawę z jego istnienia. Tymczasem codziennie mijamy konstrukcje wykonane z pleksi czy używamy urządzeń wymagających tego innowacyjnego materiału. Czym w ogóle jest PMMA? Skąd się wzięło i gdzie znajduje zastosowanie? O tym wszystkim wspomnimy w niniejszym wpisie.

Krótka historia pleksi

Tworzyło powstało niemal 100 lat temu. Jego produkcja związana jest z przemysłem obronnym dwudziestolecia międzywojennego. Pojawiła się wówczas potrzeba wykorzystania odpornego, a jednocześnie przezroczystego materiału, który pozwoliłby ochronić wzrok kierowców coraz częściej używanych na polu bitwy pojazdów, samolotów i łodzi podwodnych. Dzięki PMMA żołnierze zyskali dobre zabezpieczenie przed odpryskami ze szkła (po trafieniu pociskiem), które niechybnie uszkodziłyby oczy. Pleksi nie pęka i nie kruszy się tak jak szkło, co czyni je bezpiecznym materiałem.

W połowie lat 30. PMMA znalazło swoje pierwsze zastosowanie w cywilu. Niemiecki optometrysta stworzył na własny użytek soczewki wykonane całkowicie z tego tworzywa, a dekadę później opatentował pomysł i założył własną firmę w Stanach Zjednoczonych. Od tego momentu PMMA zaczęło być coraz powszechniej stosowanym materiałem.

Nazewnictwo. Po czym rozpoznać PMMA?

PMMA ma wiele nazw handlowych i potocznych. Skrótowiec wziął się od struktury chemicznej tworzywa sztucznego. Składa się bowiem przede wszystkim z poli (metakrylanu metylu). W angielskiej wersji brzmi on poly (methyl methacrylate) i z tego właśnie powodu określany jest mianem PMMA na całym świecie.

Najczęściej na PMMA mówi się pleksi, metapleks czy pleksiglas. Oprócz tego popularnymi nazwami jest szkło organiczne oraz szkło akrylowe. Producenci płyt z pleksi używają też własnych określeń takich jak Plexiglas, Plexpol, Akrylon lub Setacryl.

zastosowanie pmma

Najważniejsze cechy tworzywa PMMA

Pleksi wyróżnia się następującymi właściwościami:

przezroczystością na poziomie 92-94%,
maksymalną temperaturą pracy równą 80ºC,
wytrzymałością na zrywanie wynoszącą 75 MPa oraz 100 MPa w przypadku ściskania,
odpornością na promieniowanie UV,
dobrą izolacją cieplną oraz akustyczną,
niewrażliwością na środki chemiczne,
możliwością łatwego recyklingu.

Cięcie oraz polerowanie płyt ze szkła akrylowego

Pomimo swoich wyjątkowych właściwości mechanicznych PMMA nie wymaga specjalistycznych narzędzi do cięcia. W przypadku grubszych płyt wystarczy piła tarczowa, a cienkie (do ok. 3 mm) można pociąć przy użyciu noża do laminatów. W tym celu należy zrobić głęboką rysę w miejscu, które chce się podzielić. Zwykły nacisk przełamie płytę w pożądany sposób. Dokładniejsze cięcia wykonuje się z pomocą piły tarczowej ze stali szybkotnącej.

Polerowanie podzielonych fragmentów płyty pleksi odbywa się ręcznie lub maszynowo. W tej kwestii przydaje się filc albo zamsz, a także profesjonalne płyny. Mechaniczne polerowanie wymaga dodatkowo użycia przenośnej tarczy polerskiej.

Współczesne zastosowania pleksiglasu

PMMA łatwo poddaje się obróbce, w związku z czym znajduje swoje zastosowanie w wielu branżach. Można wymienić chociażby budownictwo, architekturę wnętrz, marketing czy transport. Z płyt pleksi tworzy się m.in.: